Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης
Δικηγόρος Αθηνών
Ατομικά αιτήματα πολιτών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (π.χ. αναγνώριση δικαιωμάτων κοινωνικής ασφαλίσεως, συντάξεως, οικογενειακών επιδομάτων, κλπ.), αίτημα που απορρέει από γενική ανάγκη (π.χ. προάσπιση της πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής, οικολογικής κληρονομιάς, κλπ.) και η προτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να λάβει θέση επί ενός θέματος δημόσιου ενδιαφέροντος (π.χ. προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.),μπορούν να υποβληθούν στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου( Στη διεύθυνση: Parlement européen,Pétitions,L-2929 Luxembourg ή με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της ιστοσελίδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ). Επιπλέον,η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής,έχουν συστήσει παγκόσμιο γραφείο δημοκρατίας στο υπουργείο εξωτερικών των Η.Π.Α..Το γραφείο Δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εργασίας του υπουργείου εξωτερικών των ΗΠΑ,δέχεται αναφορές για τα ανθρώπινα δικαιώματα από τα κράτη ολόκληρου του κόσμου. Το Γραφείο Δημοκρατίας, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ προσπαθεί να τεκμηριώσει τα γεγονότα σε κάθε του έρευνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις ετήσιες αναφορές του σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν σε διάφορες χώρες κ.λπ. Το γραφείο αναλαμβάνει δράση για να σταματήσει τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις και να διατηρήσει τις συνεργασίες του με άλλους οργανισμούς που είναι αφιερωμένοι στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων(www.state.gov).
Οι Ετήσιες Αναφορές Χωρών σχετικά με την Εφαρμογή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ διερευνούν την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο ( www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt ).
Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών(Ο.Η.Ε.) για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Η αποστολή του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι να εργάζεται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, να βοηθά τον κόσμο να συνειδητοποιήσει τα δικαιώματά του και να βοηθά τους υπεύθυνους για την προάσπιση των δικαιωμάτων ώστε να διασφαλίζουν ότι αυτά εφαρμόζονται
(www.ohchr.org).
Στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,
έχει δικαίωμα να υποβάλει, ατομικώς ή συλλογικώς:
-κάθε πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
-κάθε εταιρεία, οργάνωση ή σύλλογος (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) που κατοικεί ή έχει την έδρα του σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή
-οιοσδήποτε υπήκοος μη κράτους μέλους που κατοικεί σε κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών: Κάθε πολίτης μπορεί, ατομικά ή από κοινού με άλλους, να ασκήσει οποιαδήποτε στιγμή το δικαίωμα αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δυνάμει του άρθρου 227 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κάθε πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή κάτοικος κράτους μέλους μπορεί ατομικά ή από κοινού με άλλους, να υποβάλει αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για θέμα που εμπίπτει στους τομείς δραστηριότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον αφορά άμεσα. Οποιαδήποτε επιχείρηση, οργανισμός ή φορέας με έδρα την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί επίσης να ασκήσει το δικαίωμα αναφοράς, το οποίο εγγυάται η Συνθήκη.
Οι αναφορές μπορεί να έχουν μορφή παραπόνου ή αιτήματος και να αφορούν ζητήματα δημόσιου ή ιδιωτικού συμφέροντος.
Η αναφορά μπορεί να αποτελεί ατομικό αίτημα, παράπονο ή παρατήρηση όσον αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, ή έκκληση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την υιοθέτηση συγκεκριμένης θέσης για ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Τέτοιες αναφορές προσφέρουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη δυνατότητα να εφιστά την προσοχή σε οποιαδήποτε παραβίαση των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών από κράτη μέλη, τοπικές αρχές ή άλλα όργανα.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαβιβάζει το αίτημα στην Επιτροπή Αναφορών, η οποία εξετάζει εν πρώτοις εάν το θέμα της αναφοράς εμπίπτει στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εάν ναι, η αναφορά χαρακτηρίζεται παραδεκτή και εξετάζεται επί της ουσίας, Μετά την εν λόγω εξέταση η Επιτροπή Αναφορών αποφασίζει με ποιον τρόπο θα ενεργήσει
Σε όλες τις περιπτώσεις, ο αναφερών λαμβάνει απάντηση από την Επιτροπή Αναφορών και τηρείται ενήμερος των αποφάσεων που τυχόν θα ληφθούν σχετικώς,
Πράγματι, μια αναφορά μπορεί κατά περίπτωση:
να διαβιβασθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (η ποία διαβιβάζει εν συνεχεία τις σχετικές πληροφορίες προς την Επιτροπή Αναφορών)
να αποσταλεί από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς τις αρμόδιες αρχές κράτους μέλους
να αποτελέσει αντικείμενο κοινοβουλευτικής εκθέσεως ενώπιον της ολομέλειας του Κοινοβουλίου
να αποσταλεί στο Συμβούλιο Υπουργών και/ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συνοδευόμενη από γνωμοδότηση της Επιτροπής Αναφορών
να διαβιβασθεί από την Επιτροπή Αναφορών σε άλλες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς ενημέρωση, λόγω αρμοδιότητας καθ’ ύλην ή για γνωμοδότηση
Δεδομένου, όμως, ότι το Ευρωπαϊκός Κοινοβούλιο δεν αποτελεί δικαιοδοτική αρχή, δεν μπορεί να εκδώσει αποφάσεις ή να ακυρώσει δικαστικές αποφάσεις των κρατών μελών.
Αναλόγως του θέματος της αναφοράς, η Επιτροπή Αναφορών μπορεί να προτείνει στους αναφερόντες να απευθυνθούν σε ορισμένες μη κοινοτικές αρχές Ευρωπαϊκού επιπέδου (επί παραδείγματι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) ή σε αρχές των κρατών μελών, όπως οι επίτροποι διοικήσεως ή οι επιτροπές των κοινοβουλίων των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για την εξέταση αναφορών. Προς τούτο, η Επιτροπή Αναφορών αναπτύσσει ενεργό συνεργασία με τα όργανα αυτά.
Ο αναφερών είναι ελεύθερος να υποβάλει την αναφορά του με τη μορφή την οποία ο ίδιος κρίνει ως πλέον ενδεδειγμένη. Δεν υπάρχει ειδικό έντυπο ή ορισμένη μορφή συντάξεως της αναφοράς. Όμως, η αναφορά πρέπει να τηρεί τους εξής όρους:
-να φέρει το ονοματεπώνυμο, την ιθαγένεια, το επάγγελμα και τη διεύθυνση κατοικίας του αναφερόντος
(σε περίπτωση συλλογικής αναφοράς πρέπει να εμφαίνεται το ονοματεπώνυμο, η ιθαγένεια, το επάγγελμα και η διεύθυνση κατοικίας ενός τουλάχιστον των αναφέροντων)
-να είναι σαφής και ευανάγνωστη
-να φέρει υπογραφή.
Στην αναφορά μπορούν να επισυνάπτονται στοιχεία, κατά κύριο λόγο αντίγραφα και λοιπά σχετικά δικαιολογητικά
. Η σύνταξη της αναφοράς μπορεί να γίνει σε οιαδήποτε επίσημη γλώσσα και γλώσσα εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ισπανικά, δανικά, γερμανικά, ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά).Αποστέλλεται στην διεύθυνση Parlement européen ,Pétitions,L-2929 Luxembourg ή με email.
Το αντικείμενο της αναφοράς πρέπει οπωσδήποτε να εμπίπτει στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπενθυμίζουμε ότι οι βασικές αρχές και στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι:
η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων
η μη διακριτική μεταχείριση λόγω ιθαγένειας
η ισότιμη μεταχείριση ανδρών και γυναικών
η φορολογική εναρμόνιση
η ανάπτυξη της έρευνας και της τεχνολογίας
προστασία του περιβάλλοντος
το δικαίωμα στην εκπαίδευση
την κατάρτιση και την υγεία
Η Επιτροπή Αναφορών δεν ασχολείται με αιτήματα για την παροχή πληροφοριών, ούτε με αναφορές, των οποίων το αντικείμενο εξετάζεται από τη δικαιοσύνη.
Ως αποτέλεσμα διαδικασίας παραβάσεως την οποία κίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ορισμένα κράτη οδηγήθηκαν στην τροποποίηση της νομοθεσίας τους για να την καταστήσουν σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο:
η Γαλλία άλλαξε τα κείμενα που διέπουν την αναγνώριση των διπλωμάτων των εργοθεραπευτών και των κινησιοθεραπευτών, τα οποία έχουν αποκτηθεί σε άλλο κράτος μέλος
το Βέλγιο τροποποίησε τη νομοθεσία σχετικά με την επιβολή ΦΠΑ σε μικρά δέματα που περιέχουν δείγματα άνευ αξίας τα οποία προέρχονται από άλλα κράτη μέλη
οι ελληνικές αρχές αναγκάσθηκαν να αναγνωρίσουν στους υπηκόους των άλλων κρατών μελών το δικαίωμα εισόδου στα μουσεία στην Ελλάδα με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους Έλληνες
Αναγνωρίσθηκαν τα κεκτημένα δικαιώματα (σύνταξη, οικογενειακά επιδόματα, κλπ,) εργαζομένων μεταναστών που αποκτήθηκαν σε άλλο κράτος μέλος.
Οι αναφορές μπορούν να επηρεάσουν τις κοινοτικές διατάξεις:
λόγω πληθώρας αναφορών με θέμα την προστασία των ζώων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνέβαλε στην προώθηση κατάλληλων ρυθμίσεων στον τομέα αυτό
όσον αφορά το περιβάλλον, η δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέστησε δυνατή την τροποποίηση της οδηγίας για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, ώστε να υπάρχει ένας καλύτερος έλεγχος των σχεδίων αυτών από τις κοινοτικές αρχές,
Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μπορούν να αποστέλλονται καταγγελίες σε ένα νέο όργανο της Ένωσης, διαφορετικό από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: το διαμεσολαβητή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Οι καταγγελίες πρέπει να αφορούν περιπτώσεις κακής διοικήσεως εκ μέρους των θεσμικών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή Αναφορών θα διαβιβάζει αμέσως στο διαμεσολαβητή της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε αναφορά με θέμα κρούσματα του είδους αυτού.
Ως υπήκοος της Ελλάδας – ή οποιασδήποτε άλλης χώρας της ΕΕ – είστε αυτομάτως και πολίτης της ΕΕ.
Ως εκ τούτου, μπορείτε να επωφεληθείτε πολλών σημαντικών δικαιωμάτων βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ, συγκεκριμένα, έχετε το δικαίωμα να κυκλοφορήσετε ελεύθερα στην Ευρώπη για να ζήσετε, να εργαστείτε, να σπουδάσετε, ακόμα και να συνταξιοδοτηθείτε.
Επίσης, αν ταξιδεύετε σε χώρα εκτός ΕΕ στην οποία η χώρα σας δεν έχει διπλωματική αντιπροσωπεία, μπορείτε να απευθυνθείτε στην πρεσβεία ή το προξενείο οποιασδήποτε άλλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ζητήσετε βοήθεια και προστασία. Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα:
Βασιλίσσης Σοφίας 2, 106 74 Αθήνα
Τηλ. 0030 210 7272100
Φαξ 0030 210 7244620
E-mail : comm-rep-athens@ec.europa.eu
Τέλος,υφίσταται,το γραφείο για τους Δημοκρατικούς θεσμούς και τα ανθρώπινα Δικαιώματα του οργανισμού για την ασφάλεια και τη συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE): Το Γραφείο για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE), στο οποίο συμμετέχουν 56 χώρες από την Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αμερική, δραστηριοποιείται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εστιάζοντας στην ελευθερία στη μετακίνηση και τη θρησκεία και μάχεται ενάντια στα βασανιστήρια και την εμπορία ανθρώπων.
Ιστοσελίδα OSCE (www.osce.org/odihr).
