Η Τουρκία εμφανίζεται διατεθειμένη να διαιρέσει στα δύο τον αριθμό των στρατιωτικών δυνάμεών της «πολύ γρήγορα» και να τις συγκεντρώσει μόνο σε μερικούς χώρους αντί των 200 που χρησιμοποιεί σήμερα. Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» της Κύπρου, ανέφερε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Σε άλλη τοποθέτησή του αναφέρθηκε στις συζητήσεις που είχε με όλους τους εμπλεκομένους (εκτός Κύπρου, εννοούσε) συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Μετέφερε δε την ιδέα της Άγκυρας για δημιουργία βάσεων (αλλού γίνεται αναφορά σε μια και σε άλλη περίπτωση σε περισσότερες), με τη μετακίνηση των στρατευμάτων σε στρατώνες, χωρίς να δίνει περαιτέρω πληροφορίες. Σε ό,τι αφορά τη ρήτρα τερματισμού της παρουσίας των στρατευμάτων υπάρχουν, όπως φέρεται να είπε χωρίς να διευκρινίζεται ποιου είναι η ιδέα, δυο ενδεχόμενα: Είτε να υπάρχει χρονικό όριο για τερματισμό της παρουσίας στρατευμάτων είτε να συνδεθεί αυτό με κάποιες προϋποθέσεις όπως είναι η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μουσταφά Ακιντζί εξέφρασε διαφωνία στον καθορισμό χρονοδιαγράμματος αποχώρησης.
Ξένες διπλωματικές πηγές επιμένουν, πάντως, ότι στο τέλος η Άγκυρα θα «φανεί ευέλικτη» στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, ζητώντας ωστόσο ανταλλάγματα σε άλλα ζητήματα όπως είναι το εδαφικό και πτυχές της διακυβέρνησης. Αξιωματούχος του καθεστώτος Ερντογάν φέρεται να έχει αναφέρει σε συνομιλητή του πως η Τουρκία απέχει πολύ λίγο από την Κύπρο και εάν χρειαστεί, δεν θα κολλήσει στο θέμα των εγγυήσεων σε περίπτωση που κινδυνεύουν οι Τουρκοκύπριοι. Σημειώνεται συναφώς πως η εισβολή του 1974 δεν καλύπτεται από καμία Συνθήκη και συμφωνία, τις εγγυήσεις. Επί του παρόντος, με βάση τα σημερινά δεδομένα, η τουρκική πλευρά επιμένει σε εγγυήσεις.
Με βάση, πάντως, τις συζητήσεις που διεξάγονται επί κειμένου στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων, το 75% των τουρκικών στρατευμάτων θα αποχωρήσει μετά την έγκριση της συμφωνίας και θα παραμείνουν τα υπόλοιπα τμήματα που θα αποτελούν το 25%, χωρίς να καθορίζεται η ημερομηνία πλήρους αποχώρησης. Ούτε ο αριθμός των κατοχικών στρατευμάτων αναφέρεται ούτε μηχανισμοί ελέγχου και παρακολούθησης της διαδικασίας αποχώρησης σημειώνονται. Από ε/κ πλευράς τέθηκε ένα χρονοδιάγραμμα που δεν ξεπερνά τους 18 μήνες αλλά αυτό δεν γίνεται αποδεκτό από τους Τούρκους.
Σε άλλη συνάντηση, ο Μουσταφά Ακιντζί ανέφερε, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», πως μπορούν να ικανοποιήσουν την ελληνοκυπριακή πλευρά αλλά πρέπει να ικανοποιηθεί η τουρκοκυπριακή πλευρά στο εδαφικό. Επισήμανε, επίσης, πως η Τουρκία θα ανησυχούσε εάν στον βορρά υπήρχαν θύλακες που να ανήκουν στην (κεντρική) ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Για τις εγγυήσεις είπε πως η Τουρκία επιθυμεί συνέχισή τους και διατήρηση κάποιων στρατευμάτων χωρίς χρονοδιάγραμμα αποχώρησης. Είπε ακόμη πως το τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο θα πρέπει να έχει πάντα τη δυνατότητα να καλεί την Τουρκία εάν αυτό κρίνει αναγκαίο. Η τ/κ πλευρά αποδέχεται τη δημιουργία εσωτερικού μηχανισμού ενεργοποίησης που θα λειτουργεί εντός του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου.
Ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, Ανδρέας Μαυρογιάννης, ανέφερε κατά τις συζητήσεις ότι η πρόταση για μόνιμη διατήρηση τουρκικού αποσπάσματος δεν είναι μόνο χειρότερη από την αντίστοιχη του σχεδίου Ανάν αλλά και από τις συμφωνίες του 1960.
Ο Τουρκοκύπριος διαπραγματευτής, Οζντίλ Ναμί, υποστήριξε πως η δυνατότητα επέμβασης της Τουρκίας θα πρέπει να αποτελεί μέρος της συμφωνίας, να έχει δηλαδή νομιμότητα.
Ασφάλεια με πολλά επίπεδα – Τι αναφέρει η πρόταση της ελληνοκυπριακής πλευράς
Σε διάφορα επίπεδα ασφάλειας αναφέρεται στο έγγραφό του που ενεχείρισε στον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης. Αυτά τα επίπεδα που παρέχουν ασφάλεια, όπως τα περιγράφει, αφορούν τη συμφωνία για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, που -όπως αναφέρεται- διασφαλίζει την ασφάλεια των Τ/κ, την ιδιότητα του κράτους-μέλους της Ε.Ε., τα Ηνωμένα Έθνη (Συμβούλιο Ασφαλείας και κεφάλαιο 7 του καταστατικού χάρτη), καθώς και την εγκατάσταση Αστυνομικής Δύναμης στο νησί.
Η Αστυνομική Δύναμη, που θα έχει χαρακτήρα χωροφυλακής, θα αποτελείται από μέλη που θα προέρχονται από χριστιανικές και μουσουλμανικές χώρες, όχι όμως από την Ελλάδα και την Τουρκία (πρόταση που διαμορφώθηκε στην Αθήνα και περιέχεται στο έγγραφο του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά). Η Δύναμη θα αποτελείται από 2.500 μέλη και η θητεία θα είναι πενταετής. Η ανανέωσή της θα εξαρτάται από την Κύπρο. Το έγγραφο Αναστασιάδη απορρίφθηκε από τον Μουσταφά Ακιντζί και το έκανε τούτο και δημόσια με δηλώσεις του. Η δική του πρόταση περιέχει μια παλιά τουρκική θέση, που παραπέμπει σε δυο κράτη: Να εγγυάται η Τουρκία το τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο και να παρεμβαίνει όταν το ζητά η τ/κ πλευρά.
Προτείνεται η εφαρμογή της συμφωνίας να τεθεί κάτω από κεφάλαιο 7 του καταστατικού χάρτη, χωρίς να έχουν δικαίωμα βέτο τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σαφής είναι και η εμπλοκή του Συμβουλίου Ασφαλείας.
