Με το νόμο 4622/2019, για το «Επιτελικό Κράτος» προετοιμάστηκε, στο άρθρο 114 (1), ο εορτασμός της διακοσιοστής επετείου της Επανάστασης του 1821, προβλέποντας την σύσταση Επιτροπής, υπό την επωνυμία «Ελλάδα 2021», περιγράφοντας τον σκοπό της (που αναπτύσσεται σε 5 «μέτωπα»), την σύνθεση και την έδρα της, και παραπέμποντας στην έκδοση Διατάγματος που θα καθορίζει όλες τις σχετικές με την οργάνωση και την λειτουργία της Επιτροπής.
Η ένταξη της σύστασης της Επιτροπής, «Ελλάδα 2021» στον «ιδρυτικό» του «Επιτελικού Κράτους» νόμο, το 2019, απέπνεε μίαν ασυνήθιστη για την ελληνική πραγματικότητα αισιοδοξία, καθώς απέμεναν μόλις 17 μήνες από την έναρξη του επετειακού έτους 2021.
Όμως, πριν έναν αιώνα, για τον εορτασμό της εκατοστής επετείου της Επανάστασης του 1821, οι προετοιμασίες είχαν αρχίσει περίπου μια πενταετία νωρίτερα, και αποκρυσταλλώθηκαν σε Διάταγμα, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α΄ 52/25-03-1917. (2)
Σε αντίθεση, με την λιτή διατύπωση του άρθρου 114 του ν. 4622/2019 (όπου η προετοιμασία για την σημαντικότερη, ίσως, εθνική επέτειο αποτυπώνεται σε ένα άρθρο, 114ο στην σειρά, ενός, έστω, εμβληματικού νόμου), πριν από 104 χρόνια για την σύσταση αντίστοιχης Επιτροπής, υπό την προεδρία τότε του Ανωτάτου Άρχοντος, αφιερώθηκε ειδικό φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, με ημερομηνία 25 Μαρτίου 1917, όπου δημοσιεύεται η Εισήγηση του (τότε πράγματι ολιγομελούς, 9 μέλη) Υπουργικού Συμβουλίου και το Νομοθετικό Διάταγμα για την σύσταση της «ειδικής επιτροπείας».
Ο εορτασμός της (τότε) εκατοστής επετείου, λόγω των πολεμικών γεγονότων που ακολούθησαν, μετατέθηκε για το 1930 -με αφορμή την 100ετία από την ίδρυση του Κράτους-, και οι εκδηλώσεις προσαρμόστηκαν στις τότε δυνατότητες της μικράς και πτωχής Ελλάδος.
Έτσι, ο πρώτος και κύριος στόχος της «ειδικής επιτροπείας», δηλαδή η «ίδρυσις Πανελληνίου ηρώου», έμεινε, και εξακολουθεί να μένει, ανεκπλήρωτος, – και μάλλον ξεχασμένος πια: τώρα δεν περιλαμβάνεται καν στον σκοπό της Επιτροπής του άρθρου 114 (είτε γιατί οι ήρωες μπορούν να περιμένουν, είτε γιατί η απελευθέρωση, -από τα δεσμά της δουλείας των μνημονίων και το άγος της πανδημίας -, απαιτεί αναμονή μίας επιπλέον εκατονταετίας, της τριακοσιοστής αμφιετηρίδος…).
Ιωάννης Κοντολέων
(1) Ν.4622/2019 , Άρθρο 114
Σύσταση Επιτροπής «Ελλάδα 2021»
§ 1.- Συστήνεται Επιτροπή, υπαγόμενη στον Πρωθυπουργό, για την προετοιμασία της Χώρας ενόψει της συμπλήρωσης διακοσίων ετών από την Παλιγγενεσία.
Σκοπός της Επιτροπής είναι:
(α) η μελέτη και η υποβολή προτάσεων για την ανάδειξη των αξιών του ελληνικού Έθνους, του πολιτισμού και της ιστορίας, όπως αυτά διαμορφώθηκαν από τη σύσταση του ελληνικού Κράτους μέχρι σήμερα,
(β) η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ιδιαιτεροτήτων της Ελλάδος,
(γ) η δημιουργία ενιαίας εικόνας (branding) της χώρας και των φορέων του Ελληνικού Κράτους,
(δ) η δημιουργία της στρατηγικής ενεργειών και του πλάνου δράσεων που θα συντελεστούν για τον εορτασμό της εθνικής επετείου για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση,
(ε) ο συντονισμός των δράσεων όλων των αρμόδιων Υπουργείων και φορέων στο πλαίσιο των ενεργειών που θα προταθούν και εγκριθούν για την επίτευξη των στόχων του έργου, όπως τα παραπάνω προκύψουν και συνδιαμορφωθούν και μέσα από διαβούλευση και ανάπτυξη συλλογικών δράσεων με εκπροσώπους της κοινωνίας, ιδρυμάτων, κρατικών δομών και φορέων.
§ 2.- Η Επιτροπή αποτελείται από πρόσωπα εγνωσμένου κύρους από τον χώρο της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών και της επιστήμης τα οποία δεν λαμβάνουν, για τη συμμετοχή τους σε αυτή, οποιαδήποτε αποζημίωση ή αμοιβή. Η Επιτροπή εδρεύει στο Παλαιό Ψυχικό, στις εγκαταστάσεις του νομικού προσώπου με την επωνυμία «Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού».
§ 3.- Με διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού ρυθμίζεται κάθε ζήτημα που αφορά στη συγκρότηση, τη λειτουργία, την υποστήριξη από υπηρεσίες, τους πόρους, την στελέχωση και κάθε δραστηριότητα στην οποία προβαίνει προς την επίτευξη των σκοπών της.»
(2) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ
Περὶ πανηγυρισμοῦ τῆς 25 Μαρτίου 1921
Μεγαλειότατε,
Μετὰ τέσσαρα ἔτη συμπληροῦται εἷς αἰὼν ἀπὸ τοῦ χρόνου καθ᾿ ὃν μετὰ μακραίωνα δουλείαν ἡ ἐξέγερσις τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ἤγαγεν εἰς τὴν παλιγγενεσίαν. Τὴν 25 Μαρτίου 1921 θὰ ἑορτάσωσιν οἱ Πανέλληνες τὴν μεγάλην ἡμέραν, καθ᾿ ἣν ἐτέθησαν τὰ θεμέλια τῆς ἱδρύσεως κράτους ἑλληνικοῦ ἐλευθέρου, αὐξηθέντος μὲν ἔκτοτε διὰ τῆς μετ᾿ αὐτοῦ ἑνώσεως καὶ ἄλλων Ἑλλήνων ἀδελφῶν, μέλλοντος δὲ νὰ χρησιμεύσῃ ὡς ὁ πυρὴν πρὸς συγκρότησιν ἑνιαίας μεγάλης Ἑλλάδος ὑπὸ τὸ σκῆπτρον τῆς Ὑμετέρας Μεγαλειότητος.
Τοιαύτη ἀμφιετηρὶς δὲν ἀρκεῖ νὰ πανηγυρισθῇ ἁπλῶς διὰ τῶν τυπικῶν ἐνιαυσίων μνημοσύνων ἑορτῶν, καθ᾿ ἃς ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ὑψόνει τὰς χεῖρας εὐγνώμων πρὸς τὸν Ὕψιστον ἐπὶ τῇ ἀπολυτρώσει καὶ διατρανόνει τὰς εὐχαριστίας αὐτοῦ πρὸς τοὺς ἀγωνισαμένους ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας. Ὕψιστον ἐθνικὸν καθῆκον ἐπιβάλλει νὰ εὕρῃ ἡ 25 Μαρτίου 1921 ἡμᾶς ἑτοίμους, ὅπως πανηγυρίσωμεν ἐν μέσῳ ἡμῶν καὶ κηρύξωμεν ἅμα εἰς σύμπαντα τὸν πεπολιτισμένον κόσμον τὸ μεγαλεῖον τῆς ἡμέρας τῆς ἀναστάσεως διὰ μονίμων μνημείων καὶ ἔργων ἀνακεφαλαιούντων τοὺς ἄθλους καὶ τὰς θυσίας τοῦ παρελθόντος καὶ προοιωνιζομένων αἰσίως τὸ μέλλον.
Πανελλήνιον ἡρῷον ἐν ἐπιφανεῖ μέρει τῶν Ἀθηνῶν ἱδρυόμενον, ἀναμνηστικὸν μνημεῖον ἐν τῷ περιβόλῳ τῆς ἱερᾶς μονῆς τῆς ἁγίας Λαύρας, τοπικὰ μνημεῖα ἐν τοῖς πεδίοις ἐνδόξων μαχῶν, ἵδρυσις ἀνδριάντων καὶ προτομῶν, στατιστικαί, ἱστορικαί, λαογραφικαὶ καὶ ἄλλαι παντοῖαι δημοσιεύσεις, σαφηνίζουσαι τὰ κατὰ τὴν μεγάλην ἐπανάστασιν καὶ τὰ ἐντὸς τῆς πρώτης ἀπὸ τῆς ἀπελευθερώσεως ἑκατονταετίας τελεσθέντα, ἡ ἔκδοσις μεγάλου ἱστορικοῦ λεξικοῦ ἀποθησαυρίζοντος τὸν γλωσσικὸν πλοῦτον τῆς διὰ τῶν αἰώνων ἀθανάτου ἑλληνικῆς γλώσσης, λογοτεχνικὰ καὶ καλλιτεχνικὰ ἔργα κλεΐζοντα τὸν ἡρωϊσμὸν καὶ τὰ μαρτύρια, δι᾿ ὧν ἐπετεύχθη ἡ παλιγγενεσία καὶ ἐμεγαλύνθη κατόπιν ἡ Ἑλλάς, θέλουσιν ἀποδείξει, ὅτι τὸ ἔθνος σύμπαν, τὸ ἀπανταχοῦ διεσκεδασμένον, γινώσκει νὰ προσφέρῃ φόρον εὐγνωμοσύνης εἰς τοὺς δημιουργοὺς τῆς ἐλευθερίας καὶ τοὺς ἐργάτας τῆς ἐθνικῆς προόδου.
Οὐδὲ πρέπει νὰ περιορισθῶμεν εἰς τὴν τοιαύτην ἐκδήλωσιν εὐγνωμοσύνης πρὸς τοὺς ἐλευθερωτὰς καὶ ἐθνικοὺς ἐργάτας, ἀλλὰ καὶ συνάπτοντες μετ᾿ αὐτῆς οἰονεὶ τὸ μέγα πρόγραμμα τοῦ μέλλοντος, ὀφείλομεν συνάμα νὰ ἐπιδείξωμεν μὲν δι᾿ ἑορτῶν, ἀγώνων καὶ τοπικῶν καὶ διεθνῶν συνεδρίων καθ᾿ ὅλον τὸ ἀμφιετηρικὸν ἔτος τὴν ἀλληλεγγύην τοῦ ἑλληνικοῦ μετὰ τῶν πεπολιτισμένων ἐθνῶν, νὰ στήσωμεν δὲ καὶ τοὺς θεμελίους εὐεργετικῶν μεγάλων ἔργων κοινωνικῆς προνοίας, ἐθνικῆς ἀναπλάσεως καὶ τελεσφόρου πατριωτικῆς ἐνεργείας.
Ἡ μέριμνα περὶ τοιούτου πανηγυρισμοῦ τῆς Ἐθνικῆς ἑορτῆς τῆς 25 Μαρτίου 1921 καὶ τοιαύτης ἐπὶ τῇ ἀμφιετηρίδι τῆς παλιγγενεσίας κηρύξεως εὐοιώνου ἐθνικοῦ προγράμματος, διατρανουμένη ἐν ἡμέραις παροδικῶν στενοχωριῶν, εὐελπιστοῦμεν, ὅτι θὰ τονώσῃ δι᾿ ἐνέσεως θάρρους τὴν ἐθνικὴν ψυχὴν καὶ θὰ ἐπιρρώσῃ τὴν ἐπὶ τὸ μέλλον τῆς πατρίδος καὶ τὴν ἀθανασίαν τῆς Ἑλλάδος ἀκράδαντον πίστιν ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων.
Εἰς ταῦτα πεποιθότες, ὑποβάλλομεν εὐλαβῶς εἰς τὴν Ὑμετέραν Μεγαλειότητα πρὸς ὑπογραφὴν τὸ ἀκόλουθον Νομοθετικόν διάταγμα.
Τῆς Ὑμετέρας Μεγαλειότητος πιστοὶ ὑπήκοοι καὶ εὐπειθέστατοι θεράποντες
Ἐν Ἀθήνας τῆ 24 Μαρτίου 1917.
Τὸ Ὑπουργικὸν Συμβούλιον
Ὁ Πρόεδρος
Σπυρ. Π. Λάμπρος
Τὰ μέλη
Κ. Ζαλοκώστας, Μενέλαος Ι. Σουλτάνης, Α. Τσέλος, Σωκρ. Ι. Τζαννετουλέας,
Ν. Χ. Ἀποστολίδης, Ι. Χατζόπουλος,. Ι. Ι. Δαμιανός, Ἐπ. Χαρίλαος
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Προτάσει τοῦ Ἡμετέρου Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου,
ἀπεφασίσαμεν καὶ διατάσσομεν τάδε·
Ἐπιτρέπομεν τὴν σύστασιν εἰδικῆς ἐπιτροπείας ὑπὸ τὴν Ἡμετέραν προεδρίαν, ὅπως προβῇ εἰς συλλογὴν πανελληνίων ἐράνων, ἀποδοχὴν γενικῶν ἢ εἰδικῶν χορηγιῶν καὶ ἐκτέλεσιν ἔργων καὶ ἑορτῶν χάριν πανηγυρισμοῦ τῆς ἑκατοστῆς ἀμφιετηρίδος τῆς παλιγγενεσίας ἐν ἔτει 1921.
Τὰ ἐκτελεσθησόμενα ἔσονται ἡ ἵδρυσις Πανελληνίου ἡρώου ἐν ἐπιφανεῖ μέρει τῶν Ἀθηνῶν, ἀναμνηστικοῦ μνημείου ἐν τῷ περιβόλῳ τῆς ἱερᾶς μονῆς τῆς ἁγίας Λαύρας, τοπικῶν μνημείων ἐν τοῖς πεδίοις ἐνδόξων μαχῶν, ἀνδριάντων καὶ προτομῶν, ἡ ἔκδοσις μεγάλου ἱστορικοῦ λεξικοῦ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης καὶ στατιστικῶν, ἱστορικῶν, λαογραφικῶν καὶ παντοίων ἄλλων δημοσιεύσεων σαφηνιζουσῶν τὰ κατὰ τὴν μεγάλην ἐπανάστασιν καὶ τὰ ἐντὸς τῆς πρώτης ἀπὸ τῆς ἀπελευθερώσεως ἑκατονταετίας τελεσθέντα, ἡ διὰ διαγωνισμῶν ἢ ἄλλως δημιουργία λογοτεχνικῶν καὶ καλλιτεχνικῶν ἔργων, κλεϊζόντων τὸν ἡρωϊσμὸν καὶ τὰ μαρτύρια δι᾿ ὧν ἐπετεύχθη ἡ παλιγγενεσία καὶ ἐμεγαλύνθη ἡ Ἑλλάς.
Ἡ αὐτὴ ἐπιτροπεία θέλει μεριμνήσει ἀπ᾿ εὐθείας ἢ δι᾿ ἰδίων ἐπιτροπειῶν περὶ ἑορτῶν, ἀγώνων καὶ τοπικῶν καὶ διεθνῶν συνεδρίων καθ᾿ ὅλον τὸ ἀμφιετηρικὸν ἔτος 1921 καὶ περὶ εὑρέσεως πόρων καὶ παρασκευῆς τῶν δεόντων πρὸς ἀναμνηστικὴν ἐπὶ τῇ ἐθνικῇ ἀμφιετηρίδι θεμελίωσιν μεγάλων ἔργων κοινωνικῆς προνοίας, ἐθνικῆς ἀναπλάσεως καὶ πατριωτικῆς ἐνεργείας.
Πλὴν τῶν ἐξ ἐράνων καὶ χορηγιῶν συγκομισθησομένων πόρων εἰς τὴν κατασταθησομένην ἐπιτροπείαν θέλει χορηγηθῆ ἐκ τοῦ δημοσίου ταμείου ποσὸν δύο ἑκατομμυρίων δραχμῶν εἰς πέντε δόσεις, διακοσίων πεντήκοντα μὲν χιλιάδων ἀναγραφομένων εἰς ἕκαστον τῶν προϋπολογισμῶν τῶν ἐτῶν 1917 και 1918, πεντακοσίων δὲ χιλιάδων εἰς ἕκαστον τῶν προϋπολογισμῶν τῶν ἐτῶν 1919, 1920 καὶ 1921.
Ἐπίσης θέλει χορηγηθῆ εἰς τὴν αὐτὴν ἐπιτροπείαν τὸ ἥμισυ τῶν εἰσπράξεων ἐκ τῆς πωλήσεως τῶν γραμματίων τοῦ λαχείου τοῦ στόλου καὶ τῶν ἀρχαιοτήτων, μὴ ὑπερβαῖνον τὰς διακοσίας χιλιάδας δραχμῶν καθ᾿ ἕκαστον ἔτος ἀπὸ τοῦ 1918 μέχρι καὶ τοῦ 1921.
Ὁμοίως θέλει χορηγηθῆ εἰς τὴν αὐτὴν ἐπιτροπείαν ποσὸν ἑνὸς ἑκατομμυρίου διακοσίων χιλιάδων δραχμῶν ἐκ τοῦ ταμείου τῆς ἐθνικῆς ἀμύνης κατὰ τὰ ἔτη 1918 μέχρι καὶ τοῦ 1921, τῶν ἀναλόγων καθ᾿ ἕκαστον ἔτος ποσῶν ὁριζομένων δι᾿ ἀποφάσεως τοῦ Ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν καὶ τοῦ τῶν Στρατιωτικῶν.
Δι᾿ ἰδίων διαταγμάτων θέλουσιν ὁρισθῆ τὰ μέλη τῆς ἐπιτροπείας, ὁ κανονισμὸς τῶν ἔργων καὶ τῆς διαχειρίσεως αὐτῆς καὶ πάντα τὰ πρὸς ἐκτέλεσιν τοῦ παρόντος διατάγματος.
Εἰς τοὺς Ἡμετέρους Ὑπουργοὺς τῶν Ἐσωτερικῶν καὶ τῶν Ἐκκλησιαστικῶν καὶ τῆς Δημοσίας Ἐκπαιδεύσεως ἀνατίθεται ἡ δημοσίευσις καὶ ἡ ἐκτέλεσις τοῦ παρόντος διατάγματος, ὅπερ θέλει ὑποβληθῆ εἰς τὴν ψήφισιν τῆς Βουλῆς ἅμα συνελθούσης.
Ἐν Ἀθήναις τῇ 25 Μαρτίου 1917
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.
Τὸ Ὑπουργικὸν Συμβούλιον
Ὁ Πρόεδρος
Σπυρ. Π. Λάμπρος
Τὰ μέλη
Κ. Ζαλοκώστας, Μενέλαος Ι. Σουλτάνης, Α. Τσέλος, Σωκρ. Ι. Τζαννετουλέας,
Ν. Χ. Ἀποστολίδης, Ι. Χατζόπουλος,. Ι. Ι. Δαμιανός, Ἐπ. Χαρίλαος
Πηγή: filotimia.blogspot.com
