Η υποβρύχια ανασκαφή που έγινε στο χώρο του Ναυαγίου των Αντικυθήρων -από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων για τρίτη συνεχή χρονιά- έφερε ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα… Μεταξύ άλλων ανασύρθηκαν το δεξί χέρι χάλκινου αγάλματος, που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα, τμήμα από άγαλμα που παρουσιάζει πτυχώσεις ενδύματος, ενσφράγιστη λαβή αμφορέα, καθώς και ένα δισκοειδές αντικείμενο, πολύ οξειδωμένο, με τέσσερις διάτρητες αποφύσεις, πάνω στο οποίο, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει παράσταση ζώου, πιθανόν βοοειδούς, η οποία δεν διακρίνεται με γυμνό μάτι.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας συνεχίστηκε η ανασκαφή στον θαλάσσιο χώρο, από τον οποίο προέρχονται τα σκελετικά κατάλοιπα της περσινής αποστολής, καθώς και εξαρτήματα από το ίδιο το πλοίο, όπως: τμήματα μολύβδινων σωλήνων (σεντίνες), αντίβαρα και συσσωματώματα από σιδηρά αντικείμενα. Παράλληλα, κατά τη φετινή περίοδο ανελκύστηκε πλήθος θραυσμάτων αμφορέων και άλλων αγγείων.
Επίσης ανελκύστηκαν σημαντικά ευρήματα που περιγράφονται ως ακολούθως:
1) Χάλκινο τμήμα με πτυχώσεις ενδύματος, προερχόμενο από άγαλμα.
2) Χάλκινο δεξί χέρι, που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα.
3) Συσσωμάτωμα, που δημιουργήθηκε γύρω από κάποιο σιδερένιο αντικείμενο, το οποίο έχει πλήρως οξειδωθεί και έχει αφήσει το αποτύπωμά του. Στο ίδιο συσσωμάτωμα παρατηρήθηκαν εγκλωβισμένα φύλλα μολύβδου, όστρακα και κομμάτια ξύλου. Μέσα στο συσσωμάτωμα, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει και μία μεσόμφαλη μεταλλική φιάλη, το είδος μετάλλου της οποίας θα φανεί μετά την απελευθέρωσή της από τον επίπαγο.
4) Ορθογώνια, πρακτικώς ακέραιη πλάκα από πολύχρωμο ερυθρωπό μάρμαρο, από επίστεψη τράπεζας με περιχείλωμα στην κυρία όψη, διαστάσεων 68 εκ. x 35 εκ., πάχους 5 εκ.
5) Βρέθηκε επίσης μία ακόμα ενσφράγιστη λαβή αμφορέως, παρόμοια με δύο άλλες που είχαν βρεθεί στις παλαιότερες έρευνες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ανάμεσα στα χάλκινα ευρήματα συγκαταλέγεται δισκοειδές αντικείμενο, πολύ οξειδωμένο, με τέσσερις διάτρητες αποφύσεις, πάνω στο οποίο, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει παράσταση ζώου, πιθανόν βοοειδούς.
Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αποτελεί, ξύλινο τμήμα από το ίδιο το πλοίο (κέλυφος και νομείς), το οποίο συνδυαζόμενο με τα ευρήματα του φορτίου και το σημείο εντοπισμού του, διασαφηνίζει περαιτέρω την εικόνα του γεγονότος του ναυτικού ατυχήματος, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τις έμμεσες πληροφορίες από την ανέλκυση των σφουγγαράδων το 1900.
Περαιτέρω μικροαντικείμενα, θραύσματα κεραμικής, καρφιά από το ίδιο το πλοίο, ελάσματα από την επιμολύβδωση του σκάφους, καθώς και αντικείμενα που μαρτυρούν την παρουσία της ομάδας Cousteau – ΥΠΠΕ το 1976, σημάνθηκαν ή ανελκύστηκαν. Από την ανασκαφή προέρχονται και αδιάγνωστα, με την αρχική οπτική επισκόπηση, αντικείμενα τα οποία θα μελετηθούν στην συνέχεια για την ταύτισή τους.
Ταυτόχρονα η ανασκαφή επεκτάθηκε σε δύο ακόμα περιοχές, όπου εντοπίστηκαν κάτω από μεγάλους λίθινους όγκους, οι οποίοι κατέληξαν στο βυθό συνεπεία κάποιου ισχυρού σεισμικού γεγονότος, θραύσματα χαλκών και μαρμάρινων αγαλμάτων, τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικής έρευνας.
Η έρευνα διενεργήθηκε από τις 4 μέχρι την 20 Σεπτεμβρίου, κάτω από ιδιαίτερα ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, και όπως πάντα υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων δια της Προϊσταμένης της κ. Α. Σίμωσι, ενώ επιστημονικοί υπεύθυνοι και διεξάγοντες στο πεδίο είναι οι αρχαιολόγοι της ΕΕΑ Θ. Θεοδούλου και Δ. Κουρκουμέλης. Με την ερευνητική ομάδα συνεργάζεται ο Δρ αρχαιολόγος-τεχνολόγος Β. Foley από το Πανεπιστήμιο του Lund.
Η έρευνα αυτή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και η χρηματοδότηση της έγινε από πόρους που εξασφάλισε ο Δρ. Β. Foley και διέθεσε διά μέσου του Πανεπιστημίου του Lund ή διά μέσου της μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Αργώ. Την έρευνα υποστήριξαν η ελβετική εταιρεία Hublot, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Swordspoint Foundation, η Autodesk, η ΟΤΕ-COSMOTE, και ηΕπιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στον Δήμο Κυθήρων, ο οποίος παρέχει όλες τις δημοτικές υποδομές φιλοξενίας στα Αντικύθηρα, καθώς και στους κατοίκους των Αντικυθήρων.
Ποιο είναι το Ναυάγιο των Αντικυθήρων
Στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ., ένα εμπορικό πλοίο σαλπάρει από τις ακτές της Μικράς Ασίας. Προορισμός του είναι η Ρώμη, η κοσμοκράτειρα πόλη της εποχής που εξουσιάζει όλη τη Μεσόγειο και καθορίζει τις τύχες χιλιάδων ανθρώπων, από τις γερμανικές επαρχίες έως την εύφορη γη της Μεσοποταμίας. Το πλοίο μεταφέρει στα αμπάρια του μοναδικά χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα, αγγεία, έπιπλα, υφάσματα, κοσμήματα. Είναι ένας θησαυρός έργων τέχνης, τα οποία είτε θα πουληθούν σε κάποια αγορά της Ρώμης είτε θα κοσμήσουν τις επαύλεις πλούσιων ρωμαϊκών οικογενειών, καθώς είναι η εποχή όπου η απόκτηση ελληνικών αριστουργημάτων είναι δείγμα δύναμης, κοινωνικού στάτους και πλούτου.
Το πλοίο, όμως, δεν θα φτάσει ποτέ στον προορισμό του και θα βυθιστεί λίγο έξω από τα Αντικύθηρα. Το πλούσιο φορτίο και το πλήρωμα καταλήγουν στον βυθό της θάλασσας. Το ναυάγιο θα ανακαλυφθεί τυχαία από σφουγγαράδες δύο χιλιετίες αργότερα, θα πάρει το όνομα «Ναυάγιο των Αντικυθήρων» και θα γίνει μία από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Όμως, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για άλλες μεγάλες ανασκαφές, όπως εκείνες των Μυκηνών και της Βεργίνας, ακόμη δεν γνωρίζουμε το πόσο σημαντικό είναι Ναυάγιο των Αντικυθήρων, αφού πολλά αντικείμενα αυτού του αρχαιολογικού θησαυρού παραμένουν στον βυθό της θάλασσας.
Το Nαυάγιο των Αντικυθήρων εντοπίστηκε σε βάθος 50-52μ και ανελκύστηκε κατά μεγάλο μέρος από Συμιακούς σφουγγαράδες το 1900 με τις οδηγίες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τη βοήθεια του Βασιλικού Ναυτικού. Ήταν το πρώτο ναυάγιο που ερευνήθηκε συστηματικά και έτσι εγκαινίασε την επιστήμη της ενάλιας αρχαιολογίας. Η ανέλκυση συνεχίστηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1976 με τη βοήθεια του Ζακ-Υβ Κουστώ.
Το πλοίο που βυθίστηκε ήταν φορτηγό πλοίο (ολκάς) με πιθανό μήκος τα 30μ και χωρητικότητας 300 τόνων. Κατασκευάστηκε με την αρχαία τεχνική που θέλει πρώτη την κατασκευή του πετσώματος. Αυτό σημαίνει ότι πρώτα φτιάχτηκαν τα μαδέρια, τα οποία συγκρατούσαν καβίλιες και μόρσα, και όταν το πέτσωμα ήταν σχεδόν έτοιμο τότε προστέθηκε ο εσωτερικός σκελετός. Εξωτερικά, το κύτος κάτω από την ίσαλο γραμμή κάλυπταν λεπτά φύλλα μολύβδου για προστασία. Λίγα κομμάτια του κύτους και των φύλλων μολύβδου έχουν ανελκυστεί.
Δείτε το σχετικό βίντεο:
