Η μνήμη του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου τελείται από την Εκκλησία μας στις 30 Νοεμβρίου.
Στις 19 Ιανουαρίου εορτάζεται η επιστροφή των λειψάνων του σταυρού του μαρτυρίου του από την Αρχιεπισκοπή Μασσαλίας στην Μητρόπολη Πατρών (19 Ιανουαρίου 1980). Στις 20 Ιουνίου γιορτάζεται η κατάθεση των λειψάνων του στον ανοικοδομηθέντα Ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (550). Στις 26 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η επιστροφή της τιμίας κάρας του από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην Ι. Μητρόπολη Πατρών (26 Σεπτεμβρίου 1964) και η ανάμνηση των εγκαινίων του νέου ναού του κατά την ίδια ημέρα (26 Σεπτεμβρίου 1974).
Μητροπολιτικός Ναός Αγ. Ανδρέα στην Πάτρα: Η μεγαλύτερη εκκλησία στην Ελλάδα!
Ο υπάρχον παλαιός Ιερός ναός του Αγίου Ανδρέα οικοδομήθηκε από το 1836 έως το 1843. Κατά το χρονικό διάστημα 1845 έως 1856, ήταν ο μητροπολιτικός ναός της πόλης των Πατρών. Την πρωτοβουλία για την ανέγερση ναού του πολιούχου της πόλης την είχαν 148 πολίτες και την πήραν τον Ιανουάριο του 1835. Για τον σκοπό αυτό εξέλεξαν επιτροπή από τους: Βενιζέλο Ρούφο, Χρ. Λόντο, Φ. Κωτσάκη, Α. Καλαμογδάρτη, Π. Πατρινού, Μ. Παναγοπούλου, Π. Χαζοπούλου, Χ. Δεσσύλα, Αναγν. Μαργαρίτη, Ανδρ. Φακίρη και Χ. Τζεκρισιάνου. Ο ναός κτίσθηκε σε ρυθμό βασιλικής και είναι έργο του γνωστού αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου από την Θεσσαλονίκη. Οι στην οροφή του ναού ευρισκόμενες αγιογραφίες των πατριαρχών από την παλαιά διαθήκη είναι έργο του Δημητρίου Βυζάντιου, γνωστός και από το βιβλίο του «Βαβυλωνία». Ο μεγάλος αργυρός πολυέλαιος είναι έργο του Ηπειρώτη Σπυρίδωνα Παπαμόσχου. Το πρώτο καμπαναριό ήταν σε ξύλινους στύλους.
Ας σημειωθεί ότι το 1838 ο Βασιλιάς Όθωνας ήλθε στην Πάτρα και παρακολούθησε τις εργασίες ανέγερσης του ναού, επί τόπου του έργου. Παραπλεύρως του παλαιού ναού υπάρχει ο χώρος του «Αγιάσματος». Στην πηγή αυτή στους αρχαίους χρόνους ήταν το νερομαντείο της θεάς Δήμητρας και υπήρχε ναός της. Άλλοτε το νερό αυτό σχημάτιζε μικρό ρέμα και χυνόταν στην θάλασσα, όταν η τοπογραφία της περιοχής ήταν διαφορετική. Στις 25 Ιανουαρίου 1901 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Πατρέων με απόφασή του διορίζει επιτροπή για την ανέγερση νέου ναού του Αγίου Ανδρέου. Το 1902 προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης του ναού. Έλαβαν μέρος αρχιτέκτονες από πολλές χώρες και από την Ελλάδα. Την αξιολόγηση και γνωμοδότηση επί των μελετών έκανε η Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βερολίνου στην οποία είχε ανατεθεί η επιλογή αυτή. Προκρίθηκε η μελέτη του γάλλου αρχιτέκτονα Αιμίλιου Ρομπέρ. Υπήρξαν διαμαρτυρίες ότι η μελέτη του ναού δεν προβλέπει Βυζαντινό ρυθμό, δεν προβλέπει ελληνικό τύπο.
Προκειμένου να αρχίσει η ανέγερση του ναού επεβλήθη μικρή φορολογία, ποσοστό επί του δημοτικού φόρου για τα εισαγόμενα προϊόντα στο Δήμο. Την 1 Ιουνίου 1908 θεμελιώθηκε ο νέος ναός από τον βασιλιά Γεώργιο τον Α΄. Είχε διαστάσεις μήκους 55 μέτρων, πλάτους 38 μέτρων και προβλεπόταν χωρητικότητα 6.000 ατόμων.
Το 1910 το μαρμάρινο βάθρο του ναού είχε φθάσει τα δύο μέτρα πάνω από το έδαφος, αλλά ο μηχανικός Α. Μεταξάς που ανέλαβε την επίβλεψη των εργασιών είπε ότι το έδαφος δεν είναι σταθερό, ιδιαιτέρως στους σεισμούς. Αυτό είχε σαν αιτία να αποφασισθεί η ανέγερση του ναού δια σκυροκονιάματος. Επειδή όμως ήλθαν οι πόλεμοι η ανέγερση του ναού σταμάτησε και άρχισε πάλι το 1934 με νέα θεμελίωση και κατασκευή του κεντρικού θόλου. Υπήρξαν όμως νέες αντιδράσεις ότι ο ναός δεν ήταν βυζαντινός και ήλθε νέα καθυστέρηση. Στο μεταξύ ήλθε νέος πόλεμος και σταμάτησαν οι εργασίες. Μετά το 1945 έγινε τροποποίηση των σχεδίων, ιδιαιτέρως του θόλου και άρχισαν σιγά σιγά πάλι οι εργασίες. Το 1955 επεβλήθη στον πληθυσμό των Πατρών ελαφρά φορολογία επί του ποσοστού του ηλεκτρικού ρεύματος υπέρ της ανέγερσης του ναού με ενέργειες του τότε μητροπολίτη Θεόκλητου. Ο νέος ναός εγκαινιάσθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1974 από τον μητροπολίτη Νικόδημο, συλλειτουργούντων του αρχιεπισκόπου Αθηνών και άλλων τριάντα αρχιερέων των εκκλησιών της Ελλάδος, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων.
Η κάρα του Αποστόλου Ανδρέα ήλθε από την Ρώμη το 1964. Ο πατρινός δικηγόρος και υμνογράφος Ηλίας Μπογδανόπουλος συνέθεσε σε βυζαντινό ύφος, επιστολή προς τον Πάπα, για λογαριασμό του Δημάρχου Νικολάου Βέτσου. Την πρωτοβουλία είχε ο τότε πρωτοσύγκελος Πατρών Ιερόθεος Τσαντίλης, αργότερα μητροπολίτης Ύδρας, ο οποίος προώθησε την αίτηση της εκκλησίας των Πατρών, που τότε μητροπολίτης ήταν ο Κωνσταντίνος και μάλιστα στο αίτημα συμπαραστάθηκε και ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας.
Ο Πάπας Παύλος ο ΣΤ΄ ανήγγειλε στις 22 Ιουνίου 1964 την απόφαση του να παραχωρήσει την κάρα του Αποστόλου Ανδρέα στην εκκλησία των Πατρών. Φρόντισε να τοποθετηθεί η κάρα στην πρότερη θήκη της, όπου εικονίζεται σε αργυρό ανάγλυφο ο Απόστολος. Παραδόθηκε με τελετές στην Πάτρα στις 26 Σεπτεμβρίου 1964 παρουσία της πριγκίπισσας Ειρήνης ως εκπροσώπου του Βασιλιά, του Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Παναγιώτη Κανελλόπουλου, του Προέδρου της Βουλής Γεωργίου Αθανασιάδη – Νόβα και άλλων επισήμων. Της αντιπροσωπίας της Δυτικής εκκλησίας προήδρευε ο καρδινάλιος Αυγουστίνος Μπέα.
Η κάρα μεταφέρθηκε με ελληνικό αεροπλάνο στον Άραξο και η παραλαβή έγινε στην πλατεία Τριών Συμμάχων ιερουργούντων είκοσι ενός μητροπολιτών.
Δείτε το σχετικό βίντεο:
