Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης
Δικηγόρος Αθηνών
Το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης συνταξιούχων(ΕΚΑΣ) θα μειωθεί κατά 50% από την 1/1/2017. Πρόκειται για απόφαση που θα εφαρμοστεί στις συντάξεις Ιανουαρίου, που θα πιστωθούν από 20 έως 22 Δεκεμβρίου.
Από 1/1/2017 το επίδομα θα διαμορφωθεί ως εξής:
– στην πρώτη κλίμακα το ΕΚΑΣ θα μειωθεί από τα 230 στα 115 ευρώ για όσους έχουν ατομικό μηνιαίο φορολογητέο εισόδημα από συντάξεις κύριες επικουρικές, γήρατος, αναπηρίας, θανάτου μέχρι 601,33 ευρώ
– στη δεύτερη κλίμακα το ΕΚΑΣ μειώνεται από τα 172,5 στα 86,3 ευρώ για όσους έχουν εισόδημα από 601,34 ευρώ έως 626,50 ευρώ
– στην τρίτη κλίμακα για όσους το εισόδημα αυτό είναι απο 626,51 ευρώ έως 643,33 ευρώ το μήνα, το ΕΚΑΣ θα μειωθεί στα 57,5 από 115 ευρώ
– στην τέταρτη κλίμακα το ΕΚΑΣ μειώνεται από τα 57,5 στα 28,8 ευρώ για όσους λαμβάνουν συντάξεις από 643,33 ευρώ έως 664,33 ευρώ.
Από 1/1/2017 οι ελεύθεροι επαγγελματίες του ΟΑΕΕ θα ξεχάσουν τις ασφαλιστικές κλάσεις και θα κληθούν να καταβάλουν εισφορά για κύρια σύνταξη 20% επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους . Επίσης θα πληρώσουν 6,95% για υγειονομική περίθαλψη και όπου προβλέπεται 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ.
Eτσι, το συνολικό ποσοστό επιβάρυνσης θα είναι 26,95%. Για τον υπολογισμό των εισφορών λαμβάνεται υπόψη ως κατώτατο εισόδημα το ποσό των 4.923,07 ευρώ ενώ ανώτατο εισόδημα πάνω από το οποίο δεν μπορούν να υπάρξουν επιβαρύνσεις είναι τα 70.329,6 ευρώ. Η ανώτατη καταβλητέα εισφορά για σύνταξη θα είναι 1.172 ευρώ το μήνα. Οι επιβάρυνση αρχίζει να γίνεται αισθητή για εισοδήματα από 19.000 ευρώ και πάνω. Στα πολύ υψηλά εισοδήματα η αθροιστική επιβάρυνση φόρων και εισφορών μπορεί να φτάσει σύμφωνα με την ΕΣΕΕ ακόμη και το 300% σε σύγκριση με το σημερινό καθεστώς.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 80% περίπου των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ δηλώνουν εισόδημα μέχρι 30.000€, πράγμα που σημαίνει ότι θα δουν σχετικά χαμηλότερες εισφορές, ειδικά εκείνες οι περιπτώσεις που σήμερα ασφαλίζονται σε υψηλές κατηγορίες, ενώ όσοι έχουν εισόδημα κάτω των 15.000€ θα έχουν μεγάλη εξοικονόμηση, καθώς οι εισφορές που καλούνται να πληρώσουν θα είναι πλέον περίπου οι μισές.
Αντίθετα επιβάρυνση θα έχουν όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν υψηλά εισοδήματα και έχουν φορολογητέο εισόδημα πάνω από 30.000€. Είναι δε προφανές ότι η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών θα δώσει κίνητρο να δηλωθούν μειωμένα εισοδήματα. Πάντως στο προσχέδιο προϋπολογισμού για την κοινωνική ασφάλιση έχουν εγγραφεί πρόσθετα έσοδα 135,6 εκ. από την εφαρμογή του νέου συστήματος εισφορών (με βάση το εισόδημα) για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες – έμποροι που ασφαλίζονται σήμερα στον ΟΑΕΕ σε υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες και έχουν δραστηριότητα πάνω από 15 χρόνια. Αυτοί οι ασφαλισμένοι ωφελούνται αν δηλώνουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ. Οι συγκεκριμένες κατηγορίες εμπόρων ασφαλίζονται σήμερα στις κατηγορίες από Π09 και πάνω και πληρώνουν περί τα 7.000 ευρώ το έτος. Με το νέο καθεστώς και εισόδημα 25.000 πέφτουν στα 6.700 ευρώ. Αντίθετα, οι έμποροι (ΟΑΕΕ) με δραστηριότητα κάτω από 15 χρόνια έχουν ωφέλεια αν δηλώνουν μέχρι 15.000 ευρώ.Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων και ξενοδοχείων(κάτω από 5 δωμάτια) που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με έως 2.000 κατοίκους, με το νόμο για τα προαπαιτούμενα έχασαν το δικαίωμα να ασφαλίζονται στον ΟΓΑ και επανέρχονται σε καθεστώς ΟΑΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι από 1/1/2017 θα καταβάλλουν εισφορές της τάξης του 26,95% επί του εισοδήματός τους για σύνταξη και υγεία.
Οσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν 40 χρόνια ασφάλισης, με αίτησή τους μπορούν να καταβάλλουν, μειωμένη κατά το 50%, ασφαλιστική εισφορά, παραιτούμενοι από την προσαύξηση της σύνταξής τους ως προς τα επόμενα έτη ασφάλισης. Όμως χαμηλότερες εισφορές σημαίνουν και χαμηλότερο τμήμα σύνταξης για εκείνον που τις καταβάλλει. Eτσι, το τμήμα της σύνταξης για τους επαγγελματίες που θα καταβάλλουν χαμηλότερες εισφορές από την 1-1-2017 και μετά θα είναι σαφώς χαμηλότερο από ό,τι είναι σήμερα το ανταποδοτικό κομμάτι για τις εισφορές που έχει κάποιος καταβάλει στον ΟΑΕΕ με τις υπάρχουσες κατηγορίες. Eτσι είναι σαφές ότι και οι συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών θα είναι αρκετά χαμηλότερες μετά την εφαρμογή του νέου ασφαλιστικού νόμου.
Η εγκύκλιος για τις εισφορές δεν είναι ακόμη έτοιμη καθώς πρέπει να ξεπεραστούν οι τεχνικές δυσκολίες με τη διαδικασία διασύνδεσης με τη ΓΓΔΕ, ώστε να συνδεθεί η εισφορά με το ασφαλιστέο εισόδημα. Οι υπουργικές αποφάσεις και οι εγκύκλιοι πρέπει σύμφωνα με τον νόμο να εκδοθούν εντός του 2016, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα πάρουν παράταση.
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, για τους πρώτους έξι μήνες του 2017, οι εισφορές θα έπρεπε να υπολογιστούν με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα του 2015 και το αντίστοιχο εκκαθαριστικό του 2016. Αυτό θα συνεχιζόταν και το 2017 μέχρι να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του εισοδήματος του 2016. Αν προέκυπταν διαφορές, τα ποσά δε θα επιστρέφονταν αλλά θα συμψηφίζονταν.
Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία όμως εγκυμονεί κινδύνους, καθώς η διετής απόσταση δεν εξασφαλίζει πως τα εισοδήματα του 2015 επαναλήφθηκαν το 2016. Είναι σύνηθες φαινόμενο ένας ελεύθερος επαγγελματίας να είχε δηλώσει μεγάλο εισόδημα το 2015 αλλά το 2016 ο τζίρος του να έχει δραματική συρρίκνωση.
Με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου προβλέπεται από 1/1/2017 η επιβολή του διπλού ασφαλιστικού χαρατσιού 26,9% επί του εισοδήματος των επαγγελματιών, νυν ασφαλισμένων σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ (20% για κύρια σύνταξη και 6,9% για ΕΟΠΥΥ) και του διπλού χαρατσιού 20,9% για τους αγρότες ασφαλισμένους στον ΟΓΑ (14% για κύρια σύνταξη και 6,9% για ΕΟΠΥΥ).Οι περικοπές ύψους 985 εκατ. ευρώ που προβλέπονται στον προϋπολογισμό αποτελούν εφαρμογή του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου, ο οποίος έχει μεν τεθεί σε ισχύ από 12/5/2016, αλλά μια σειρά παρεμβάσεων που προβλέπονται σε αυτόν μένουν να εφαρμοστούν το 2017.
Μόνο μια γενναία μείωση των φορολογικών συντελεστών στα επιχειρηματικά κέρδη,στις μικρές επιχειρήσεις και στους ελέυθερους επαγγελματίες, θα φέρει επενδύσεις και θα δράσει αποτρεπτικά για όσες επιχειρήσεις επιλέγουν να αλλάξουν φορολογική έδρα ή να βάλουν οριστικό λουκέτο.
