Γράφει ο Χρήστος Ηλ.Τσίχλης (Δικηγόρος Αθηνών-Συνταγματολόγος-Συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα-μέλος Δ.Σ. Ν.Π.Δ.Δ. Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων-μέλος Δ.Σ., Νομικός Σύμβουλος Πανελληνίου Ιδρύματος Μπότσαρη).
Σύμφωνα με το άρθρο 85 του Νόμου “Καλλικράτη” 3852/2010, τεύχος πρώτο, Αρ.φύλλου 87, η δημοτική αρχή με ευθύνη του αρμοδίου Αντιδημάρχου και του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας,υποχρεούται να διοργανώνει ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση κατοίκων κάθε τοπικής κοινότητας,ώστε οι κάτοικοι να συμμετέχουν δημοκρατικά στην λήψη αποφάσεων,να υποβάλουν προτάσεις στην δημοτική αρχή,να πραγματοποιηθεί ένας γόνιμος δημοκρατικός διάλογος και να συναποφασίζουν τον προγραμματισμό συγκεκριμένων έργων της τοπικής κοινότητας.Μάλιστα ο νόμος,αναγράφει “Γενική Συνέλευση κατοίκων, τουλάχιστον μία φορά κατ’έτος”. Της Γενικής Συνέλευσης, προεδρεύει ο Δήμαρχος ή ο Αντιδήμαρχος. Στην Γενική Συνέλευση παρίσταται υποχρεωτικά υπάλληλος του Δήμου ,ο οποίος τηρεί πρακτικά,ενώ οι αποφάσεις για τα ανωτέρω θέματα λαμβάνονται από τους παρόντες με σχετική πλειοψηφία. Η εφαρμογή του νόμου είναι υποχρεωτική και με βάση το Σύνταγμα: άγνοια νόμου δεν συγχωρείται. Το άρθρο 1 του Συντάγματος, ορίζει ότι θεμέλιο του πολιτεύματος, είναι η λαϊκή κυριαρχία. Όλες οι εξουσίες, πηγάζουν από το Λαό, με βάση το Σύνταγμα. Για μείζονα ζητήματα(που επηρεάζουν άμεσα τους δημότες,με συνέπειες στην περιοχή), δεν αρκεί η απόφαση του εκάστοτε εκλεγμένου εκπροσώπου. Πόσο μάλλον, όταν η ΑΠΟΧΗ των ψηφοφόρων από τις δημοτικές εκλογές συγκεκριμένων περιοχών, ξεπέρασε κατά πολύ το ποσοστό των ψηφοφόρων που συμμετείχαν. Π.χ. Στο Δήμο Σπάρτης, το ποσοστό αποχής στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, έφτασε το 68,26%. Στο Δήμο Καλαμάτας, άγγιξε το 60% η αποχή.
Η αρχή της νομιμότητας καθορίζει ότι οι δραστηριότητες των οργάνων που ασκούν δημόσια διοίκηση, προσδιορίζονται και περιορίζονται από το εκάστοτε ισχύον δίκαιο. Αυτό σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένα να ενεργούν μέσα στα πλαίσια των νόμων και όχι έξω από αυτά. Ως εκ τούτου η δράση του Δήμου βασίζεται στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Σύνταγμα, στους νόμους και στη δευτερογενή νομοθεσία. Ο Δήμος εφαρμόζει κυρίως τους ακόλουθους νόμους (και την όποια δευτερογενή νομοθεσία έχει εκδοθεί με βάση αυτούς):
- Ο περί Δήμων Νόμος του 1985, Ν. 111/1985
- Ο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμος, Κεφ. 96
- Ο περί Δημοσίων Οδών Νόμος, Κεφ. 83
- Ο περί Γάμου Νόμος του 2003, Ν. 104(Ι)/2003
- Ο περί Πώλησης Οινοπνευματωδών Ποτών Νόμος, Κεφ. 144
- Ο περί Σκύλων Νόμος του 2002, Ν. 184(Ι)/2002
Ένας βασικός νόμος που πρέπει να τυγχάνει απόλυτου σεβασμού από οποιοδήποτε διοικητικό όργανο και να αποτελεί το ευαγγέλιο των ενεργειών του είναι «ο περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999», Ν. 158(Ι)/1999. Είναι ο νόμος που έχει κωδικοποιήσει τις αρχές που πρέπει να διέπουν τη δράση της δημόσιας διοίκησης, ώστε η εξουσία τους να ασκείται με βάση τις αρχές της χρηστής διοίκησης και με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα των διοικούμενων.
Αν αμφισβητείτε τη νομιμότητα μιας απόφασης ή πράξης του Δήμου , που αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη ή αποτελεί παράλειψη του Δήμου, έχετε το δικαίωμα προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστήριο με βάση τις διατάξεις του Άρθρου 146 του Συντάγματος, νοουμένου ότι ενεστώς έννομο συμφέρον σας έχει προσβληθεί ευθέως από την απόφαση ή παράλειψη του Δήμου.
Η προσφυγή πρέπει να γίνει μέσα σε 75 μέρες από την ημερομηνία κατά την οποία η απόφαση ή πράξη ή παράλειψη περιήλθε στη γνώση σας.
Επιπλέον,μπορείτε να υποβάλετε αναφορά στον Γενικό Επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης,στον αρμόδιο Εισαγγελέα, στον Υπουργό εσωτερικών και στην Διέυθυνση Οργάνωσης και Λειτουργίας ΟΤΑ του υπουργείου Εσωτερικών.
Η ετυμολογία της λέξεως Δημοκρατία βρίσκεται στα συνθετικά «δήμος» (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Ο όρος επινοήθηκε κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ., στην κλασική Ελλάδα, και χρησιμοποιήθηκε κατ’ αντιδιαστολή με τη μοναρχία, την αριστοκρατία και την ολιγαρχία, με τον Κλεισθένη να είναι ο ιδρυτής της πρώτης δημοκρατίας κατά το 508-507 π.Χ. μετά το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου, και τον Περικλή να συνεχίζει την παράδοση κατά τον χρυσό αιώνα των Αθηνών. Σήμερα, στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται συνήθως κατ’ αντιδιαστολή με τον όρο δικτατορία.
Είναι πιθανό ο όρος «δημοκρατία» να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, «δημαρχίας».Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους δημοκρατικούς ώστε να δηλώνει «το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικών δικαιώματα». Η λέξη παρουσιάζεται στον Ηρόδοτο, αλλά ίσως δεν χρησιμοποιήθηκε πριν το 440-430 π.Χ. Δεν είναι σίγουρο ότι η λέξη χρησιμοποιήθηκε από τη στιγμή της γέννησης της δημοκρατίας, αλλά από το 460 π.Χ. γνωρίζουμε την ύπαρξη του ονόματος «Δημοκράτης», που προφανώς δόθηκε από τους γονείς στο παιδί τους ως ένδειξη δημοκρατικής νομιμότητας.
Στην Σπάρτη,η προέλευση του θεσμού της διπλής βασιλείας έχει προκαλέσει πληθώρα εικασιών με επικρατέστερη εκείνη που θέλει την Σπάρτη να προκύπτει από τη συνένωση δύο βασιλείων, τα οποία είχαν δημιουργηθεί μετά την κάθοδο των Δωριέων στην περιοχή. Η εποίκηση των Δωριέων είχε ερμηνευτεί από τους Σπαρτιάτες, όχι ως βίαια εισβολή αλλοφύλων, αλλά ως αποκατάσταση των απογόνων του πρωταρχικού «κυρίου» της Πελοποννήσου, του Ηρακλή, στη γη που του είχε παραχωρήσει ο Δίας. Οι βασιλείς της Σπάρτης συντηρούσαν αυτό τον μύθο για την καταγωγή τους και με τον τρόπο αυτό ανήγαγαν το δικαίωμα της εξουσίας τους στον θεό Δία.Η πολιτειακή οργάνωση της Σπάρτης καθοριζόταν από την «ρήτρα» του (πιθανώς μυθικού) Λυκούργου. Στη «ρήτρα» δεν γινόταν λόγος για «Έφορους» αλλά κρίθηκε αναγκαίο να θεσπιστεί αυτή η νέα αρχή, η οποία θα επόπτευε το πολίτευμα, ουσιαστικά θα επαγρυπνούσε εναντίον εκείνων που θεωρητικά θα μπορούσαν να το απειλήσουν, δηλαδή των βασιλέων.Η Γερουσία αποτελούσε επίσης το ανώτατο ποινικό δικαστήριο της πόλης, εκδικάζοντας υποθέσεις στις οποίες η ποινή μπορούσε να ήταν ο θάνατος, η εξορία ή η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.
Στη Δημοκρατία κάθε άνθρωπος είναι αναγκαίος(Ralph Waldo Emerson, 1803-1884, Αμερικανός φιλόσοφος).
Συγκεκριμένα,το άρθρο 85,προβλέπει:
Άρθρο 85 – Συνέλευση κατοίκων τοπικής κοινότητας
Στις τοπικές κοινότητες, με ευθύνη του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας ή του προέδρου του συμβουλίου της τοπικής κοινότητας σε συνεργασία με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο, καλούνται οι κάτοικοι και οι φορείς της τοπικής κοινότητας, τουλάχιστον μια φορά κατ’ έτος σε συνέλευση, και προτείνουν στα αρμόδια όργανα του δήμου, ανάλογα με το χαρακτήρα των αναγκών των κατοίκων της τοπικής κοινότητας και τις προτεραιότητες για την τοπική ανάπτυξη, τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει ο δήμος ιδίως ως προς:
α) την παροχή κοινωνικών ή άλλων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των κατοίκων της περιοχής τους,
β) τη λήψη μέτρων για την προστασία των ηλικιωμένων και των παιδιών στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του δήμου,
γ) τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν στην τοπική κοινότητα,
δ) την παροχή υπηρεσιών για την τουριστική αξιοποίηση και προβολή της τοπικής κοινότητας,
ε) την εφαρμογή πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και αθλητικών προγραμμάτων και
στ) κάθε άλλο θέμα που αφορά την τοπική κοινότητα.
Για την ανωτέρω διαδικασία τηρούνται πρακτικά από υπάλληλο του δήμου ενώ οι αποφάσεις για τα ανωτέρω θέματα λαμβάνονται από τους παρόντες με σχετική πλειοψηφία.