Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης (Δικηγόρος Αθηνών-Συνταγματολόγος-Συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα-Δ.Σ. Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων-Δ.Σ. Ιδρύματος Μπότσαρη Ελλάδος).
Σκοπός του συστήματος της απλής αναλογικής, είναι η συνεργασία, η ενότητα και η συσπείρωση δυνάμεων. Αλλά στην πλειονότητα των περιπτώσεων, κατά την εφαρμογή της, υπήρξε συναλλαγή και παζάρι θέσεων, για να επέλθει η συνεργασία. Οι πελατειακές σχέσεις, οι γνωριμίες, το συμφέρον, το χρήμα , το κομματικό συμφέρον παίζουν πάντα το ρόλο τους. Οι αλλαγές που θα επιφέρει το Υπουργείο Εσωτερικών, θα συμβάλλουν και στην κυβερνησιμότητα αλλά και στον διαχωρισμό τους από τις Ευρωεκλογές. Η κατάθεση των υποψηφιοτήτων θα γίνεται τρεις μήνες πριν τις Αυτοδιοικητικές εκλογές που θα γίνονται Οκτώβριο, ώστε να υπάρχει και προεκλογικός χρόνος για γόνιμο διάλογο αλλά και διαφάνεια. Μέχρι 30 Ιουνίου θα κατατίθενται οι υποψηφιότητες.
Ειδικότερα, οι αλλαγές που αναμένεται να συμπεριληφθούν στο νέο νομοσχέδιο και βρίσκονται στην τελική τους επεξεργασία είναι οι εξής:
- Οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες θα εκλέγονται από τον πρώτο γύρο, με ποσοστό 40% ή 42%, αντί της απόλυτης πλειοψηφίας του 50%. «Όταν κάποιος εκλέγεται πρωθυπουργός με 40%, γιατί να μην εκλέγεται και δήμαρχος;», τονίζει χαρακτηριστικά κυβερνητικό στέλεχος.
- Η διαφορά του πρώτου υποψηφίου δημάρχου με τον δεύτερο να είναι τουλάχιστον 5%. Μόνο, δηλαδή, με 40% ή 42% και πέντε μονάδες διαφορά από τον επόμενο, θα εκλέγεται δήμαρχος από τον πρώτο γύρο. Θυμίζουμε ότι το 2006 είχε νομοθετηθεί για πρώτη φορά ρύθμιση βάσει της οποίας Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες εκλέγονταν όσοι συγκέντρωναν κατ’ ελάχιστο ποσοστό 42%.
- Σημαντικές τομές θα γίνουν και στον τρόπο λειτουργίας των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, αλλά και στην ίδια τη σύνθεσή τους. Υπό επεξεργασία είναι το ενδεχόμενο μείωσης του αριθμού των συμβούλων, ακόμα και κατά 30%. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις τελευταίες εκλογές υπήρχαν σε όλη την επικράτεια 69.821 υποψήφιοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι και 7.668 υποψήφιοι περιφερειάρχες και περιφερειακοί σύμβουλοι. Ο Δήμος Αιγάλεω έχει 41 δημοτικούς συμβούλους και η Νέα Υόρκη 51. Με τη μεταρρύθμιση που σχεδιάζει η κυβέρνηση και το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών, κάθε εκλεγμένος Δήμαρχος και Περιφερειάρχης θα έχει πλέον την πλειοψηφία στο συμβούλιο, λιγότερο ωστόσο διευρυμένη. Η απλή αναλογική θα έχει εφαρμοστεί, συνεπώς, για πρώτη και τελευταία φορά το 2019.
- Εξετάζεται και το ενδεχόμενο ο αριθμός των συμβούλων που εκλέγει να εξαρτάται και από το ποσοστό που λαμβάνει ο συνδυασμός του, να αυξάνεται δηλαδή κλιμακωτά ανάλογα με το ποσοστό, στη βάση του μοντέλου που υιοθετεί ο νέος εκλογικός νόμος για τις εθνικές εκλογές.
- Άλλη μια προσαρμογή που εξετάζεται στο πρότυπο των εθνικών εκλογών είναι να θεσπιστεί ελάχιστο όριο 3% για την εκλογή δημοτικών συμβούλων από κάποιο συνδυασμό και την είσοδο στο δημοτικό συμβούλιο.
- Κατόπιν διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των δήμων και των περιφερειών, θα κατατεθεί μια μεγάλη νομοθετική μεταρρύθμιση, με κύριο χαρακτηριστικό την ενδυνάμωση του πρώτου και δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης, με τη μεταφορά σημαντικών αρμοδιοτήτων. 7. Εξετάζεται η κατάργηση των τοπικών συμβουλίων κοινοτήτων και η καθιέρωση ενός εκλεγμένου από τους δημότες , Αντιδημάρχου δημοτικής ενότητας. Διότι η πολυφωνία, παράγει εμπόδια στην υλοποίηση έργων. 8. Διευκόλυνση διενέργειας τοπικών δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία πολιτών.
Θα ιδρυθούν, οι 7 Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας του Υπουργείου Εσωτερικών.
Θα στελεχωθούν σε 1η φάση άμεσα με το προσωπικό των Αποκεντρωμένων και έχουν εγκριθεί ήδη θέσεις Νομικών και θα ενισχυθεί περαιτέρω με ανθρώπινο δυναμικό .
Αυτό θα γίνει , με σκοπό να περιοριστεί ο έλεγχος και να είναι πολύ αυστηρός ως έλεγχος νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας. Δηλαδή,δεν έχει δικαίωμα κανένας να ελέγξει εάν θα πάρουν ένα απορριμματοφόρο ή εάν θα πάρουν μία μπουλτνόζα ή 40 μπουλντόζες. Είναι δικό τους θέμα.
Μάλιστα θα καταστεί πιο ρητά και πολύ πιο σαφές ότι όλες οι πράξεις που λαμβάνει η Αυτοδιοίκηση είναι άμεσα εκτελεστές ανεξαρτήτως του ελέγχου νομιμότητας.
Θα τεθούν δικλείδες ασφαλείας ώστε κάποιος αν θίγεται να μπορεί να προσφεύγει ώστε να παίρνει μια προσωρινή αναστολή σύντομου χρονικού διαστήματος.
Θα υποχρεωθούν οι Υπηρεσίες Εποπτείας του υπουργείου εσωτερικών, να εκδίδουν το πόρισμά τους και την Απόφασή τους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Και όλο αυτό θα γίνεται σε ένα ανεξάρτητο πλαίσιο, μακριά από το Κεντρικό Κράτος, χωρίς ουσιαστικά παρέμβαση του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών ή άλλου μέλους της Κυβέρνησης.
Η εποπτεία των ΟΤΑ θα είναι Αυτοτελής, θα είναι από καταρτισμένο προσωπικό και θα γίνεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.