Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης είναι συχνά αμφιλεγόμενη και αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων και αμφισβητήσεων. Η λίστα που ακολουθεί παρουσιάζει δέκα προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής που κέρδισαν το Νόμπελ, αλλά αντιμετώπισαν αντιδράσεις σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για τη βράβευσή τους.
10 Μπαράκ Ομπάμα
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα (γ. 1961) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2009, μόλις οκτώ μήνες μετά την άνοδό του στην εξουσία «για τις εξαιρετικές του προσπάθειες για ενδυνάμωση της διεθνούς διπλωματίας και συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς». Η βράβευση υπήρξε πρωτοφανής στην ιστορία του θεσμού, καθώς ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ βραβεύτηκε για τις καλές του προθέσεις και όχι για το έργο που είχε επιτελέσει για την εμπέδωση της ειρήνης, όπως απαιτεί η διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ.
9 Βανγκάρι Μαατάι
Η κενυάτισσα περιβαλλοντολόγος και πολιτική ακτιβίστρια Βανγκάρι Μαατάι (1940-2011) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2004 για τους αγώνες της για την αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη. Όμως, μία δήλωσή της προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών, όταν ισχυρίστηκε ότι ο ιός HIV του AIDS δημιουργήθηκε από λευκούς επιστήμονες για να πλήξουν τη μαύρη φυλή. Αργότερα ανακάλεσε, παραδεχόμενη ότι έπεσε θύμα συνωμοσιολογικών θεωριών. Όμως, η ζημιά είχε γίνει…
8 Αλ Γκορ
Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ (γ.1948) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2007 για τους αγώνες του σχετικά με την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις για τη βράβευση Γκορ. Κάποιοι χαρακτήρισαν ασύμβατο το έργο του αμερικανού πολιτικού με το σκοπό του βραβείου, ενώ άλλοι εξέφρασαν την άποψη ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν αποτελεί απειλή για την ανθρωπότητα κι έτσι η καμπάνια του Γκορ είναι άνευ αντικειμένου. Στο πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ του Ντέιβις Γκουγκενχάιμ «Μια άβολη αλήθεια» («An Inconvenient Truth»), ο Γκορ καλεί τους πολίτες να συμβάλλουν στη διάσωση του περιβάλλοντος, καταναλώνοντας λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια στο σπίτι. Όμως, τον Αύγουστο του 2006 αποκαλύφθηκε ο λογαριασμός του ηλεκτρικού της οικίας Γκορ, ο οποίος εμφάνιζε μηνιαία κατανάλωση 22.619 κιλοβάτ, σχεδόν το διπλάσιο της ετήσιας κατανάλωσης μιας μέσης οικογένειας στις ΗΠΑ.
7 Ριγκομπέρτα Μεντσού
Η Ριγκομπέρτα Μεντσού (γ. 1959) από τη Γουατεμάλα τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 1992 για τους αγώνες της για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων στη χώρα της. Αργότερα, κάποιοι ερευνητές σκαλίζοντας το παρελθόν της ανακάλυψαν ότι είχε αλλάξει κάποια οικογενειακά δεδομένα, προκειμένου να φιλοτεχνήσει καλύτερα το αριστερό της προφίλ. Αμερικανοί πολιτικοί του συντηρητικού χώρου τη χαρακτήρισαν «μαρξίστρια τρομοκράτισσα» και ζήτησαν την αφαίρεση του βραβείου. Όμως, η επιτροπή Νόμπελ απέρριψε το αίτημά τους.
6 Χένρι Κίσινγκερ
Ο αμερικανός καθηγητής Χένρι Κίσινγκερ (γ. 1923) κυριάρχησε στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ από το 1969 έως το 1977 ως προεδρικός σύμβουλος εθνικής ασφαλείας και υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Νίξον και Φορντ. Υπήρξε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Το 1973 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τη συμβολή του στον τερματισμό του Πολέμου στο Βιετνάμ, μαζί με τον βορειοβιετναμέζο διαπραγματευτή Λε Ντουκ Θο, ο οποίος το αρνήθηκε. Ο Κίσινγκερ κατηγορήθηκε ως εμπνευστής των βομβαρδισμών στην Καμπότζη (1969-1975), για την επιχείρηση «Κόνδωρ» που στόχευε στην καταστολή των αριστερών κινημάτων στις χώρες της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του ‘70, για την προτίμησή του σε στρατιωτικά καθεστώτα (Πινοτσέτ, Παπαδόπουλος κ.ά.) και για την ενθάρρυνση της Τουρκίας να εισβάλλει στην Κύπρο και να καταλάβει το ένα τρίτο του εδάφους της. Πολλοί ειρηνιστές υποστήριζαν και υποστηρίζουν ότι μετά τη βράβευση του Χένρι Κίσινγκερ το Νόμπελ Ειρήνης έχασε τη σημασία του.
5 Γιτζάκ Ράμπιν
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν (1922-1995) κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με τον υπουργό του επί των Εξωτερικών Σιμόν Πέρες (1923-2016) και τον ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004), για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Ράμπιν είχε κατηγορηθεί ότι μετά τη ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ το 1948 εξανάγκασε μεγάλο αριθμό Αράβων να εγκαταλείψουν με τη βία τις πατρογονικές τους εστίες. Επίσης, ως υπουργός Άμυνας κατέστειλε με αγριότητα την Πρώτη Ιντιφάντα κι ενέκρινε τη συνέχιση του εποικισμού των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών, κατά παράβαση των συμφωνιών του Όσλο.
4 Σιμόν Πέρες
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Σιμόν Πέρες (1923-2016) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Γιτζάκ Ραμπίν (1922-1995) και τον ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004), για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Πέρες κατηγορήθηκε ως εμπνευστής του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ τη δεκαετία του ‘60 και αργότερα ως υπεύθυνος της σφαγής της Κανά. Όντας πρωθυπουργός το 1996 εκτυλίχθηκε η στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Τα Σταφύλια της Οργής», κατά την οποία περισσότεροι από 100 άμαχοι σκοτώθηκαν σε προσφυγικό καταυλισμό του ΟΗΕ που βομβαρδίστηκε από το Ισραήλ στο χωριό Κανά του Λιβάνου.
3 Γιασέρ Αραφάτ
Ο ηγέτης των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ (1929-2004) κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1994, μαζί με δύο εξέχοντες ισραηλινούς πολιτικούς, τον υπουργό Εξωτερικών Σιμόν Πέρες (1923-2016) και τον πρωθυπουργό Γιτζάκ Ραμπίν (1922-1995) για τις συμφωνίες του Όσλο, που άνοιξαν το δρόμο για την αυτονομία των Παλαιστινίων. Ο Αραφάτ είχε κακό όνομα στη Δύση, που για πολλά χρόνια τον θεωρούσε τρομοκράτη. Μάλιστα, ένα μέλος της Επιτροπής της Νορβηγικής Επιτροπής του Νόμπελ Ειρήνης, ο υπερσυντηρητικός πολιτικός Κάρε Κρίστιανσεν, υπέβαλε την παραίτησή του, χαρακτηρίζοντας τον Αραφάτ ως τον «πιο εξέχοντα τρομοκράτη του κόσμου».
2 Κορντέλ Χολ
Ο αμερικανός πολιτικός Κορντέλ Χολ (1871-1955) υπήρξε ο μακροβιότερος υπουργός Εξωτερικών στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών (1933-1944). Το 1946 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τη συνεισφορά του στην εμπέδωση της παγκόσμιας ειρήνης και στην ίδρυση του ΟΗΕ. Το 1939, όμως, ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Φραγκλίνου Ρούζβελτ απείλησε να αποσύρει την υποστήριξή του προς τον αμερικανό πρόεδρο στις εκλογές του 1940, εάν αυτός επέτρεπε τον ελλιμενισμό σε αμερικανικό λιμάνι ενός πλοίου με 950 εβραίους πρόσφυγες, οι οποίοι είχαν διαφύγει από τη ναζιστική Γερμανία και σκόπευαν να ζητήσουν πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ. Ο Ρούσβελτ ενέδωσε στην πίεση του στενού του συνεργάτη κι έστειλε το πλοίο πίσω στη Γερμανία. Τα επόμενα χρόνια πολλοί από τους επιβαίνοντες πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
1 Μεναχέμ Μπέγκιν
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μεναχέμ Μπέγκιν (1913-1992) τιμήθηκε το 1978 με το Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ (1918-1981) για τις συμφωνίες του «Καμπ Ντέιβιντ», που οδήγησαν στη συμφιλίωση Ισραήλ και Αιγύπτου και στη σύναψη διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στους δύο μεγάλους αντιπάλους της Μέσης Ανατολής. Το παρελθόν, όμως, του Μπέγκιν είχε αρκετά σκοτεινά σημεία. Πριν από τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948 ήταν επικεφαλής της σιωνιστικής οργάνωσης «Ιργκούν», που θεωρούνταν τρομοκρατική οργάνωση από τη διεθνή κοινότητα και ευθύνεται για τη βομβιστική επίθεση στο ξενοδοχείο «Βασιλιάς Δαυίδ» της Ιερουσαλήμ (22 Ιουλίου 1946), όπου στεγαζόταν το αρχηγείο της υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνης, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 96 άτομα διαφόρων εθνικοτήτων και να τραυματισθούν 46.
sansimera.gr
